وقتی ریزش آب دهان فرزندتان باعث ناراحتی می شود، برای کمک به او می توانید دست به کار شوید.
همه ی بچه هایی که بی وقفه گریه و برای خوابیدن مبارزه می کنند، ضرورتا کولیکی نیستند در واقع، شاید با ریفلکس در حال جدال هستند. غالبا ریفلکس ملایم نادیده گرفته می شود، زیرا اکثر بچه ها در یک سالگی آن را تجربه می کنند، اما ریفلکس شدید با سلامت و رشد بچه مداخله می کند و اجرای وظایف اولیه ی والدین را به کابوس بدل می سازد.

این عارضه چیست؟
ریفلکس زمانی رخ می دهد که شیر نیمه هضم شده از طریق مری از شکم به دهان بازمی گردد. گاهی اسیدهای معده که به هضم شیر کمک می کنند، باعث التهاب مری می شود. این ناراحتی به احساس سوزش در سینه می انجامد که با نام سوزش سر دل شناخته می شود. نونهالان وقتی باد گلو می زنند، تف کردن اندکی شیر عادی است، ولی ریفلکس باعث ناراحتی شدید مری می شود چون بچه ها نمی توانند از احساس سوزش خود به والدینشان شکایت کنند، گریه می کنند تا بدانید که مشکلی در کار است.
دو نوع ریفلکس وجود دارد: ملایم (فیزیولوژیکی) و شدید (پاتولوژیکی).
ریفلکس ملایم در اکثر نوزادان نسبتا معمول است، خصوصا در نوزادان نارس که از طریق لوله تغذیه می شوند. معمولا این نوزادان بدون مداخله ی پزشکی این ناراحتی را سپری می کنند. ولی ریفلکس شدید ناگوار است و اگر زود تشخیص داده نشود، به پیچیدگی هایی مثل از دست دادن وزن، تاخیر در رشد و عفونت های مکرر سینه از جمله ذات الریه می انجامد. ریفلکس شدید می تواند اولیه یا ثانویه باشد.

نشانه های ریفلکس
اغلب نونهالان مبتلا به ریفلکس ملایم، هنگام و پس از تغذیه بی قرارند و برای خوابیدن مبارزه کنند. شاید متوجه شوید که فرزندتان با چهره ی سرخ، مشت های سفت شده و پشت خمیده گریه می کند.
نونهالانی که دچار ریفلکس شدید هستند، مداوم وزن از دست می دهند، زیرا به ندرت تغذیه کاملی دارند. آنان هم چنین رنگ پریده می شوند و زیاد سرفه می کنند. در مواد بسیار شدید ریفلکس مری و معده، احتمال دارد بچه خون استفراغ کند. اگر مشکوک به ریفلکس شدید فرزندتان هستید، فورا او را نزد پزشک ببرید.

علت ریفلکس چیست؟
ریفلکس شدید به علت تغذیه ی بسیار سریع (بلیعدن هوا) یا سیستم گوارش نابالغ است. گاهی ریفلکس زمانی رخ می دهد که تخلیه ی شکم طولانی تر شود (شاید دریچه ای که به روده منتهی می شود، بسیار تنگ باشد) و با لباس تنگ یا پوشکی که سفت بسته شده است، بدتر می شود.
با این نوع ریفلکس سیستم گوارش برای بالغ شدن به زمان نیاز دارد. بچه های شیردهی شده با پستان یا شیشه مشابه هم به ریفلکس دچار می شوند، گرچه معمولا نوزادان شیردهی شده با پستان، مشکلات کوتاه تری دارند.
ریفلکس زودهنگام، موقتی و ملایم، اغلب به دریچه ی شکمی ضعیف مربوط است که مری را به شکم وصل می کند. با بسته شدن این دریچه شیر در شکم باقی می ماند. وقتی دریچه ضعیف است، شیر به مری باز می گردد. اگر دریچه خیلی سفت باشد، شیر در مری ذخیره می شود و وقتی پر شد، به دهان باز پس فرستاده خواهد شد.
از سوی دیگر، اغلب ریفلکس شدید مربوط به ناهنجاری های مادرزادی مری است. مثلا "فتق هیاتوس" ملایم یا شدید (ضعف دیافراگم که در آن بازشدگی ای برای عبور مری وجود دارد) یا رابطه ی بین مری و نای. در این صورت، جراحی فوری ضروری است.
اغلب بچه هایی که با عوارض مادرزادی مثل سندرم داون، اختلال مغزی یا فیبروز سیستیک، یا اختلالات مجاری هوا يا مری متولد می شوند دچار ریفلکس شدید هستند. در این حال، ریفلکس به نظارت ویژه، پیگیری و درمان مناسب از سوی متخصصان نیاز دارد.

ریفلکس چگونه درمان می شود؟
حتی اگر صبرتان سر آمده است، به یاد بسپارید که معمولا ریفلکس ملایم به خودی خود درست می شود. در همین حال می توانید:
- مطمئن شوید که بین شکم و پوشک فرزندتان به اندازه یک انگشت فاصله باشد و پوشک زیاد سفت نباشد.
- فرزندتان را به دفعات بیشتر و مقدار کمتر تغذیه کنید.
- فرزندتان را در زاویه ای متمایل به مستقیم (ایستاده) شیردهی کنید و پس از تغذیه حداقل برای نیم ساعت او را در وضعیت ایستاده نگه دارید.
- پس از شیردهی او را در حمل کننده ی آویزی (آغوشی) حمل کنید.
- اگر فرزندتان با شیشه شیردهی می شود، پزشک داروی ضد ریفلکس خاصی را تجویز می کند (فقط داروی تجویزی را مصرف کنید).
- هرگز شیر تغذیه ی فرزندتان را با پودر ذرت یا گندم غلیظ نکنید! این خطر وجود دارد که غذای سفت در گلوی او بپرد که تهدید جانی است یا باعث آلرژی یا سرفه می شود. هم چنین این مواد مانع جذب مواد مغذی و ضروری می شوند. جایگزین کردن شیر سویا نیز توصیه نمی شود.
- اگر ریفلکس بیش از سه ماه طول کشید، شاید پزشک برای کاهش تولید اسید در شکم، دارو تجویز کند.

ریفلکس شدید
نوزادان متولد شده با اختلالات مادرزادی، برای پیچیدگی های دیگری مثل ریفلکس شدید به دقت بررسی می شود. حفظ این سابقه باعث می شود که در صورت لزوم درمان به تاخیر نیفتد. وقتی جراحی ناگزیر است، معمولا نتایج نه فقط برای نوزاد بلکه برای والدین بسیار آرام بخش است!

متخصصان چه می گویند...
چرا فرزندم تا این حد ************که می کند و از دست من چه کاری ساخته است؟
پاسخ "برجی ایرلند"، نرس ماما: در واقع، ************که نسبتا بی ضرر است و نشانه ی این نیست که کاری را نادرست انجام می دهید.
************که زمانی رخ می دهد که دیافراگم دچار گرفتگی تیز و تندی می شود (دیافراگم ماهیچه ی نازک گنبدی شکلی است که سینه را از شکم جدا می کند) و گلوی بچه را می بندد. در این حال تارهای صوتی مانع ورود هوا به شش بچه می شود و به این ترتیب، صدای "هیک" (************که) شنیده می شود.
عطسه، سرفه، قاقا کردن و ************که واکنش های غیر ارادی حیاتی نوزاد هستند و به این معناست که به جای زندگی در مایع آمنیوتیک رحم، بدن نوزادتان در انطباق خود با زندگی در این جهان و تنفس هوا است. همان طور که بچه رشد می کند، بسیاری از این واکنش های نخستین را پشت سر می گذارد. امکان دارد بچه های مبتلا به ریفلکس، دچار حمله های ************که ی طولانی نیز شوند. گاهی ************که از پنج دقیقه تا نیم ساعت طول می کشد و کار زیادی برای متوقف کردن آن نمی توانید انجام دهید.
شاید شیردهی پستانی یا در آغوش گرفتنش در وضعیت ایستاده مددرسان باشد در این حالت حمل کننده های آغوشی یا حمل او بر پشت مفید است. به رغم آنچه شنیده اید، خواباندن بچه در حالی که ************که می کند، مشکلی ایجاد نمی کند، البته در صورتی که بچه به پهلو خوابانده شود نه روی شکم.

منبع: نی نی پلاس